Ինչպե՞ս խոսել առանց ագրեսիայի, ճանաչել սեփական հույզերն ու կարիքները և կիրառել ոչ բռնի հաղորդակցությունը․ հայաստանյան քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների ներկայացուցիչները մասնակցել են ոչ բռնի հաղորդակցության սկզբունքներին նվիրված եռօրյա դասընթացի՝ ծանոթանալով մոտեցման հիմնական գործիքներին ու գործնական կիրառությանը։
Հանրային լրագրության ակումբը, կարևորելով ոչ բռնի հաղորդակցության մշակույթի տարածումն ու ամրապնդումը Հայաստանում, շարունակում է կազմակերպել այդ թեմայով դասընթացներ՝ Եվրոպական հանձնաժողովի ֆինանսավորմամբ և International Alert կազմակերպության հետ համագործակցությամբ իրականացվող «Պրոֆեսիոնալ մեդիան և քաղհասարակությունը միավորում են ուժերը՝ հանուն երկխոսության» ծրագրի շրջանակում։
Ոչ բռնի հաղորդակցությունը (ՈԲՀ) աշխարհում կիրառվող հարգալից հաղորդակցության մեթոդ է, որն օգնում է մարդկանց ավելի լավ հասկանալ միմյանց, կառուցել վստահություն և խոսել պատասխանատու՝ առանց վիրավորելու։
ՈԲՀ-ի տարածումը կարևոր է հասարակության ներսում համերաշխությունն ուժեղացնելու, խաղաղարարությանն ու երկխոսությանը նպաստելու, հանրային քննարկումների որակը բարձրացնելու համար։
Դասընթացն անցկացրել է ոչ բռնի հաղորդակցության միջազգային հավաստագրված փորձագետ Սինտա Դեպոնդտը, որի օգնությամբ էլ մասնակիցները ծանոթացել են ՈԲՀ-ի սկզբունքներին և խաղաղ հարաբերություններ կառուցելու հմտություններին։
«Ես տեսնում եմ, թե ինչպես են քաղհասարակության նոր սերնդի ներկայացուցիչները հետաքրքրված ու պատրաստակամ ընդունում ոչ բռնի հաղորդակցությունը։ Տեսնում եմ նաև, թե երբեմն որքան դժվար է նրանց համար յուրացնել այս նոր հաղորդակցման ձևը, ինչպիսի խոչընդոտներ են ստեղծում արդեն սովորական դարձած հաղորդակցման ձևաչափերը։ Եվ նկատում եմ, թե ինչպես են նրանք որոնում հաղորդակցվելու այլընտրանքային ուղիներ՝ ներանձնային և հասարակության ներսում, ինչը կարող է հատկապես կարևոր լինել բռնի հակամարտության հետևանքով առկա ցավի հետ աշխատելու համար»,- նշել է Սինտա Դեպոնդտը։
Դասընթ
ացի երրորդ օրը ցուցադրվել է «Տնից տուն» վավերագրական ֆիլմը, որը ներկայացրել է ֆիլմի համահեղինակ և Հանրային լրագրության ակումբի ղեկավար Սեդա Մուրադյանը։ Ֆիլմն արտացոլում է խաղաղարարության փոխըմբռնման գաղափարները՝ պատմելով 1989-ին՝ ղարաբաղյան պատերազմից առաջ ստեղծված լարված իրավիճակում, Ադրբեջանից Հայաստան տեղափոխված հայերի, և Հայաստանից Ադրբեջան տեղափոխված ադրբեջանցիների մասին, որոնք փոխանակել են իրենց գյուղերն ու խոստացել չքանդել գյուղերում թողած գերեզմանները։
Ֆիլմի դիտմանը հաջորդել է «Խաղաղարարության հնարավորություններն ու մարտահրավերները Հայաստանում» թեմայով քննարկում, որի ընթացքում մասնակիցները ներկայացրել են Հայաստանում խաղաղարարության ամրապնդման համար առկա հնարավորություններն ու ռեսուրսները, անդրադարձել խաղաղարարության ջանքերի խոչընդոտներին և ռիսկերին։
Միջոցառման եզրափակիչ հատվածում ՈԲՀ նախորդ դասընթացի մասնակիցները ներկայացրել են իրենց անհատական նախագծերը, որոնք ներառում են թեմային նվիրված կարողությունների զարգացման դասընթացներ, փոդքասթ, ուսուցողական գրքույկ, և այլն։
Հատկանշական է, որ ծրագրի շրջանակում մշակվել և տպագրվել է ՈԲՀ-ին նվիրված ուսուցողական գրքույկ, որն առաջին նմանատիպ գործնական ուղեցույցն է հայերեն լեզվով։
Գրքույկը մշակել է ծրագրի շահառու և գործընկեր Գոհար Գրիգորյանը՝ ոգեշնչված ՀԼԱ-ի կողմից իրականացված ՈԲՀ կարողությունների զարգացման դասընթացներին իր մասնակցությունից, ինչպես նաև Մարշալ Ռոզենբերգի «Ոչ բռնի հաղորդակցություն․ կյանքի լեզու» գրքից։ Գործնական բովանդակությունը, օրինակները և վարժությունները վերանայվել ու հստակեցվել են Սինտա Դեպոնդտի մենթորությամբ՝ ապահովելով մեթոդական ճշգրտությունն ու միջազգային ստանդարտներին համահունչ մոտեցումները։
Գրքույկը նպատակ ունի ներկայացնել խաղաղ և կառուցողական հաղորդակցության գործիքներ ինչպես անձնական և միջանձնային հարաբերությունների, այնպես էլ լայն հանրային ու միջազգային հարաբերությունների համատեքստում։
«
ՈԲՀ մշակույթի տարածումը Հայաստանում մեծ կարևորություն ունի ինձ համար, քանի որ այն կիրառելի է սոցիալական մեծ լարվածություն ու ատելության խոսքի բարձր մակարդակ ունեցող երկրներում, ինչպիսին, ցավոք, Հայաստանն է։ ՈԲՀ—ն կօգնի մեր հասարակությանը ստեղծել առողջ երկխոսության միջավայր՝ զերծ մեղադրանքներից, ինքնամեղադրանքից ու վիրավորանքներից։ Եթե կա դեղատոմս, որ կկազդուրի մեր հասարակությանը, ապա դրա դեղամիջոցներից մեկը, ըստ իս, ոչ բռնի հաղորդակցությունն է։ Հույս ունեմ, որ այս գրքույկը կծառայի այդ նպատակին և մի կարևոր նպատակի ևս՝ խաղաղաարարությանը՝ ստեղծելով փոխըմբռնման, երկխոսության հարթակ տարածաշրջանի երկրների համար։ ՈԲՀ—ն հիանալի գործիք է անհատական և հանրային մակարդակում կոնֆլիկտները հաղթահարելու և խաղաղ ճանապարհով դրանք լուծելու համար»,- նշել է գրքույկի հեղինակ Գոհար Գրիգորյանը։
Մասնակիցները շեշտել են, որ ոչ բռնի հաղորդակցության դասընթացը բացահայտել է նոր հմտություններ և մոտեցումներ, որոնք կօգնեն ավելի լավ ճանաչել սեփական զգացմունքներն ու կարիքները, ավելի ապրունակցող դառնալ շրջապատի նկատմամբ և կառուցողականորեն լուծել առաջացող կոնֆլիկտները։ Նրանք ընդգծել են, որ դասընթացը հնարավորություն կտա ոչ միայն բարելավել իրենց հաղորդակցման ոճը, այլև ոգեշնչել է շարունակելու խորացնել ՈԲՀ-ի հմտությունները և տարածել այն իրենց համայնքներում։ Նրանք կարևորել են նաև ոչ բռնի հաղորդակցության դերը խաղաղարարությանն ուղղված միջազգային նախաձեռնություններում։
Նշենք, որ Հանրային լրագրության ակումբն արդեն երկրորդ անգամ է Երևանում կազմակերպում ոչ բռնի հաղորդակցությանը նվիրված դասընթաց՝ նախատեսված ՔՀԿ ներկայացուցիչների համար։ ՀԼԱ-ն մեծապես կարևորում է ոչ բռնի հաղորդակցությամբ հետաքրքրված համայնքի շարունակական համագործակցությունը՝ նպատակ ունենալով զարգացնել ՈԲՀ մշակույթը Հայաստանում։